Achtergrondinformatie en handige websites
Achtergrondinformatie
Er zijn verschillende motieven om in Nederland te komen wonen en werken. Sommige mensen hebben een partner gevonden uit Nederland. Sommigen komen voor werk of studie. Er zijn ook mensen die bescherming (asiel) aanvragen bij de Nederlandse overheid. Alleen mensen die in hun land van herkomst gevaar lopen vanwege oorlog, politiek geweld, seksuele geaardheid, afkomst of religie hebben recht op bescherming. In de asielprocedure wordt dit onderzocht. Gedurende die tijd wordt iemand opgevangen in een asielzoekerscentrum oftewel een AZC. De AZC ’s worden beheerd door het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers).
Wanneer de Immigratie- & Naturalisatiedienst (IND) heeft vastgesteld dat de asielzoeker inderdaad gevaar loopt in het land van herkomst, krijgt hij of zij een voorlopige verblijfsvergunning. Vanaf dat moment is hij een vluchteling oftewel een statushouder voor de Nederlandse wet.
Daarna start de huisvestingsprocedure. Statushouders krijgen een gemeente en woning toegewezen waar zij zich mogen vestigen. Vaak moeten zij een tijd op een geschikte woning wachten. Gedurende die tijd blijft de vluchteling in een AZC-locatie.
Wanneer men een status heeft, mag de vluchteling vrijwillig starten met Nederlands leren in het AZC (pre- inburgering) als dit wordt aangeboden binnen het centrum. Ook mag een vluchteling vrijwilligerswerk doen of werken. Zodra men in de gemeente woont, start het verplichte inburgertraject. Sinds januari 2022 hebben gemeenten weer de regie over de inburgering van nieuwe vluchtelingen. Andere inburgeringsplichtige migranten zijn nog wel zelf verantwoordelijk voor het zoeken en betalen van een taalschool, net als onder de vorige Wet Inburgering. Is eenmaal het inburgerexamen behaalt dan kan men er soms voor kiezen om door te leren naar een hoger niveau. Vanaf dan valt men onder de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB). De uitvoering van deze wet geschiedt door de gemeente.
De nieuwe wet maakt gemeenten verantwoordelijk voor het inburgeraanbod van vluchtelingen. De start hiervan ligt in het AZC door het afnemen van een Brede Intake en een overzicht van reeds gevolgde activiteiten.
Vanaf het moment dat er een verhuizing naar de gemeente gepland staat, wordt de ondersteuning overgenomen door de trajectbegeleiders van de gemeente. Dan wordt ook vaak de ondersteuning ingeroepen van de lokale organisatie voor VluchtelingenWerk uit die gemeente of een andere maatschappelijke begeleidingsorganisatie.
In de regel houdt de ondersteuning van VluchtelingenWerk in dat vluchtelingen ondersteund worden bij huisvesting in een gemeente en onder begeleiding kennismaken met de Nederlandse woonomgeving. Deze ondersteuning wordt ook wel ‘maatschappelijke begeleiding’ genoemd. Deze ondersteuning is altijd tijdelijk. Men helpt bij het vinden van huisraad, een school voor kinderen en regelt de noodzakelijke administratie zoals huur en zorgtoeslagen en verzekeringen, vaak in nauw overleg met de gemeente, woningcorporatie etc. Ook adviseert men in het vinden van de juiste inburgeringscursus. Daarnaast worden er vaak aanvullende cursussen of activiteiten aangeboden zoals een inloopspreekuur, de cursus Euro-Wijzer of taalmaatjes-projecten. De vluchtelingen in contact brengen met andere lokale aanbod bijvoorbeeld dat van de bibliotheek is dan zeer wenselijk.
Hoe lang deze periode van ondersteuning duurt, is afhankelijk van de persoon, de lokale opdracht en afspraken met de gemeente. De doelstelling en de inzet van deze maatschappelijke begeleiding is dat de vluchteling na afloop zo zelfstandig mogelijk kan wonen in Nederland. Welke organisatie de maatschappelijke ondersteuning biedt, kan per gemeente verschillen. Meestal is het een afdeling van Vluchtelingenwerk Nederland maar het kan ook een lokale welzijnsstichting zijn of een combinatie van organisaties.
In deze periode van maatschappelijke begeleiding start ook het inburgeringstraject. De nieuwe wet verplicht de gemeenten om een Plan Inburgering en Participatie (PIP) op te stellen en te adviseren en organiseren van een passende onderwijsroute die past bij de vluchteling (Onderwijsroute, B1-route of Z-route). De onderwijsroute moet statushouders zo snel mogelijk toeleiden naar een minimale beheersing van de Nederlandse taal en werk of participatieactiviteiten die bijdragen tot de zelfredzaamheid van de vluchteling.
Het minimale niveau wordt getoetst met een centraal inburgerexamen. Dit examen bestaat uit 7 onderdelen waaronder de participatieverklaring.
Mensen die de Z-route gaan volgen worden uitgezonderd van het afnemen van dit examen maar moeten wel een verplicht aantal uren taallessen en participatieactiviteiten doen.
De periode om in te burgeren is vaak langer dan de periode van maatschappelijke begeleiding van VluchtelingenWerk. De inburgering (het leren van de Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving) gebeurt bij gecertificeerde taalaanbieders.
Handige websites
| Adres | Toelichting |
| www.forrefugees.nl | Website met belangrijke informatie voor vluchtelingen in eigen taal van VluchtelingenWerk Nederland. |
| www.bnetwerk.nl | Kenniswebsite van de Koninklijke Bibliotheek met o.a. informatie over de dienstverlening van de bibliotheek op het thema integratie en inburgering. |
| www.IND.nl | Website van de Immigratie en NaturalisatieDienst. Deze dienst beoordeelt o.a. de verblijfsaanvragen van asielzoekers. |
| www.coa.nl | Website van Centraal Orgaan Asielzoekers. Deze organisatie is verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers en begeleiden hen naar een toekomst in Nederland of het land van herkomst. |
| www.inburgeren.nl | Website van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), speciaal voor inburgeraars. Op deze site vindt men informatie over inburgering, examens en facturering. |
| www.oefenen.nl | Online leeromgeving voor de aanleren van digitale basisvaardigheden. Klik en Tik-onderdeel ‘De Start’ is er ook in het Arabisch en Tigrinya. |
| www.steffie.nl of digisterker.steffie.nl | Websites waar zaken van de overheid op een eenvoudige manier worden uitgelegd. Ook in verschillende talen. |